Organizatorami spotkania w Kopenhadze było Europejskie Stowarzyszenie Sędziów oraz Narodowe Stowarzyszenie Sędziów Duńskich. Spotkanie odbyło się 9 i 10 maja 2019 roku.
W 2019 roku Kopenhaga została wybrana jako miejsce spotkania Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów. W spotkaniu uczestniczyli sędziowie z wszystkich krajów europejskich, których stowarzyszenia sędziowskie są członkami Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów. W spotkaniu wziął również, jako gość honorowy, Przewodniczący Ogólnoświatowego Stowarzyszenia Sędziów, sędzia Sądu Federalnego Australii, Tony Pagone.
W tym miejscu należy przypomnieć, że Stowarzyszenie Sędziów Europejskich to międzynarodowa organizacja o charakterze zawodowym, globalnym i apolitycznym, która zrzesza krajowe stowarzyszenia sędziów europejskich. Głównym celem Stowarzyszenia jest globalne zabezpieczenie niezależności sądownictwa jako podstawowego gwaranta poszanowania wolności i praw człowieka.
Stowarzyszenie jest obecnie organem konsultacyjnym Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Spotkanie rozpoczęło się częścią oficjalną z udziałem sędziów europejskich a także polityków i przedstawicieli środków masowego przekazu. Podczas ceremonii otwarcia przemawiali: Przewodniczący Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów Jose Igreja Matos, sędzia Sądu Najwyższego Szwajcarii Thomas Stadelman, prof. Mikael Rask Madsen oraz prof. Marlene Wind z Uniwersytetu Kopenhaskiego, Trine Christensen z Sekretariatu Generalnego Stowarzyszenia Amnesty International oraz członek Parlamentu Duńskiego Preben Bang Hendriksen. Wszyscy mówcy w swoich wystąpieniach podkreślali fundamentalną rolę podziału władzy i niezależnego sądownictwa w demokratycznym państwie prawa, jako gwaranta poszanowania zasady państwa prawa.
Kolejnym etapem omawianego wydarzenia były obrady w gronie sędziowskim, bez udziału polityków i przedstawicieli środków masowego przekazu. Etap ten rozpoczął się od aprobaty protokołu ze spotkania Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów w Marrakeszu. Następnie omówiono działania podejmowane przez Stowarzyszenie, w celu udzielenia materialnego wsparcia rodzinom sędziów tureckich prześladowanych przez reżim Recepa Erdogana.
Z kolei głos zabrała Andrea Huber, rezydujący w Polsce przedstawiciel Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE. W swoim wystąpieniu odniosła się do aktualnej sytuacji wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
Następnie głos zabrał przedstawiciel IUSTITII, który opisał aktualną sytuację w polskim sądownictwie, ze szczególnym uwzględnieniem spraw zawisłych przed sądami europejskimi, które bezpośrednio wiążą się z obroną niezależności naszego sądownictwa, a które szeroko omawiane są na stronie internetowej IUSTITII.
Zgromadzeni podjęli rezolucję związaną z sytuacją sądownictwa w Polsce. Rezolucja ta znajduje się na stronach internetowych Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów, została również przetłumaczona na język polski i znajduje się na stronie internetowej IUSTITII.
Bardzo istotnym punktem programu była dyskusja na temat zmian w Statucie Europejskiego i Ogólnoświatowego Stowarzyszenia Sędziów, które pomogłyby zaadaptować Stowarzyszenie do wyzwań, które stwarza wzbierająca fala populizmu i nacjonalizmów. Pierwszą z omawianych zmian byłoby umożliwienie członkostwa w Stowarzyszeniu regionalnym stowarzyszeniom sędziowskim, a nie tylko narodowym, jak to jest obecnie. Drugą, o wiele bardziej istotną kwestią, jest ewaluacja stowarzyszeń członkowskich, w świetle ich niezależności od wpływów polityków, bądź co istotniejsze, sędziów, którzy porzucili swoją niezawisłość w imię współpracy z nacjonalistycznymi bądź populistycznymi siłami politycznymi. Problem ten został podniesiony wstępnie na spotkaniu w Marrakeszu przez delegatów holenderskich, norweskich i przedstawiciela IUSTITII. O co chodzi? Obecnie każde stowarzyszenie sędziowskie, które chce zostać członkiem Ogólnoświatowego/Europejskiego Stowarzyszenia na wstępie jest zobowiązane do wypełnienia obszernego kwestionariusza, po części odnoszącego się do jego niezależności i tylko tyle. Inicjatywa delegatów holenderskich, norweskich i przedstawiciela IUSTITII zmierza do zapisania w Statucie Stowarzyszenia możliwości przeprowadzania kontroli ad hoc w stowarzyszeniach narodowych, co do których powstało podejrzenie, że popadły w zależność od niedemokratycznej władzy. Tego typu kontrola miałaby być zarządzana przez Prezydium Ogólnoświatowego Stowarzyszenia na wniosek grupy co najmniej 3 delegatów, zaś przeprowadzać mieliby ją członkowie Komisji Stowarzyszenia Międzynarodowego, w tym delegat IUSTITII, który jest członkiem Komisji nr 1 zajmującej się niezależnością sądownictwa w krajach członkowskich. Obecnie, niestety inicjatywa ta została zawieszona głosami członków pozaeuropejskich i częściowo bałkańskich, ale na pewno powrócimy do niej na spotkaniu Ogólnoświatowego Stowarzyszenia Sędziów w Astanie.
Przedstawiciel IUSTITII zaprosił sędziego Tony Pagone do Polski, co spotkało się z jego strony z bardzo ciepłym przyjęciem, zaś organizatorzy spotkania zaprosili prof. Krystiana Markiewicza do udzielenia wywiadu w duńskich mediach.
Następnie obradujący przeszli ponownie do prezentacji zagrożeń dla niezawisłości sędziowskiej. Przedstawiciel Węgier zaprezentował swoje krytyczne stanowisko dotyczące naruszeń zasady praworządności i związanej z nią nierozerwalnie zasady niezawisłości sędziowskiej na Węgrzech.
Zostały także przedstawione raporty grup roboczych Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów oraz zasady współpracy Stowarzyszenia z agendami Organizacji Narodów Zjednoczonych i Unii Europejskiej.
Dalsze obrady dotyczyły podjęcia działań zmierzających do wsparcia narodowych stowarzyszeń sędziowskich zwłaszcza w krajach, w których obserwowane są zagrożenia zasady praworządności.
Za: Iustitia